LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2010/2011

LITERATURA

1.    Przedstaw kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej i próbują odbudować świat wartości
2.    Przedstaw literackie portrety samotników na podstawie wybranych utworów literackich
3.    Porównaj różne portrety rodzin w utworach literackich
4.    Zaprezentuj literackie portrety kobiet, odwołując się do wybranych utworów.
5.    Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów problem na przykładach wybranych utworów.
6.    Porównaj kreacje kobiet w utworach literackich różnych epok.
7.    Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach.
8.    Literackie portrety dzieci. Zaprezentuj na przykładzie wybranych utworów.
9.    Opowiedz, w jaki sposób literatura różnych epok mówi o miłości.
10.    Człowiek wobec Boga. Przedstaw różne ujęcia tego problemu, odwołując się do wybranych dzieł literackich.
11.    Motyw domu w literaturze. Omów jego funkcję i sposób przedstawienia na dowolnie wybranych przykładach.
12.    „...nie miłować ciężko i miłować nędzna pociecha” (M. Sęp-Szarzyński). Przedstaw dylematy miłosne kochanków wybranych epok.
13.    Przedstaw funkcjonowanie toposu śmierci w literaturze różnych epok.
14.    Zło jako kategoria moralna. Przedstaw problem na przykładach utworów z różnych epok.
15.    Duchy, zjawy, sny – określ, jaką funkcję pełnią w wybranych utworach literackich różnych epok.
16.    Motyw wędrówki w literaturze. Omów różne jego wersje w wybranych utworach.
17.    Komedie Moliera jako niewyczerpane źródło poznania człowieka. Omów problem odwołując się do wybranych utworów komediopisarza.
18.    Zgubna rola pieniądza. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literatury pięknej.
19.    Szaleńcy, obłąkani czy indywidualiści? Przedstaw kreacje bohaterów, których postawy wzbudzają niepokój.
20.    Topos rycerza w literaturze. Przedstaw kreacje rycerzy w wybranych dziełach literackich.
21.    Porównaj, w jaki sposób pisali o cierpieniu po stracie bliskiej osoby twórcy różnych epok.
22.    Zaprezentuj dzieła, w których najpełniej została opowiedziana tragedia II wojny światowej.
23.    Miłość niszcząca i miłość budująca. Porównaj sposoby przedstawienia tego uczucia w wybranych utworach.
24.    Na wybranych przykładach z różnych epok omów funkcję konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego.
25.    Motyw snu w literaturze. Omów jego znaczenie w różnych utworach.
26.    Biografia twórcy jako klucz do zrozumienia utworu. Omów na wybranych przykładach.
27.    Poezja religijna – wczoraj i dziś. Interpretując wybrane utwory, omów ewolucję gatunków literackich i sposoby wyrażania uczuć.
28.    Postacie mitologiczne jako symbol wartości uniwersalnych. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich różnych epok.
29.    Hiob naszych czasów. Przedstaw problematykę cierpienia w polskiej literaturze powojennej.
30.    Omów stereotyp kobiety w literaturze i sztuce w wybranych epokach.
31.    Motyw matki cierpiącej w literaturze. Omów na wybranych przykładach różnych epok.
32.    Sposoby kreowania rzeczywistości w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów różnych epok.
33.    Portrety władców doskonałych. Na wybranych przykładach przedstaw idealnych rządzących.
34.    Portrety i karykatury Polaków w literaturze. Analizując utwory i dwóch epok, omów sposoby kreowania postaci i ich rolę w utworze.
35.    Manifesty programowe kolejnych pokoleń artystycznych i grup literackich oraz ich realizacje literackie. Omów i zanalizuj wybrane przykłady.
36.    Artysta jako bohater literacki. Omów, analizując wybrane utwory.
37.    Deformacja rzeczywistości w dziele literackim. Przedstaw sposoby kreowania świata i funkcje deformacji w utworze.
38.    . Przedstaw obrazy dworu polskiego, analizując opisy dworu i życia w nim w ujęciu różnych pisarzy.
39.    Doświadczenie Holocaustu – pisarskie świadectwa i obu stron muru. Omów problem, analizując stosowne utwory literackie.
40.    Wieś jako miejsce sielankowe. Omów różne oblicza wsi w wybranych utworach literackich kilku epok.
41.    Motywy maryjne w literaturze różnych epok. Omów, odwołując się do wybranych tekstów.
42.    Bohater dramatu antycznego, szekspirowskiego i romantycznego. Scharakteryzuj, wskazując podobieństwa i różnice tych kreacji na wybranych przykładach.
43.    Obraz dworu szlacheckiego w literaturze polskiej – budowanie mitu i parodia tradycyjnego obrazu. Omów na wybranych przykładach.
44.    Ludowość jako sposób przedstawiania rzeczywistości. Przedstaw na podstawie wybranych utworów z różnych epok.
45.    Czy romantyzm się przeżył? Odpowiedz na pytania, analizując wybrane dzieła literackie.
46.    Sąd nad społeczeństwem polskim w literaturze wybranych epok. Podejmij dyskusję z wybranymi opiniami.
47.    Wina i kara w literaturze romantyzmu i innych epok. Omów na wybranych przykładach.
48.    Satyra i groteska jako sposoby walki z ludzkimi wadami. Przedstaw na wybranych przykładach literackich wykorzystanie tych rodzajów literatury dydaktycznej.
49.    Świat obłąkanych w literaturze. Scharakteryzuj wybrane kreacje, uwzględniając ich relacje z otoczeniem.
50.    Kreacja bohatera romantycznego w twórczości pisarzy innych epok. Na wybranych przykładach omów powtarzalność tego typu bohatera.
51.    Bunt jako wyraz niezgody na otaczający świat. Na podstawie dzieł literackich różnych epok przedstaw kreacje wybranych buntowników.
52.    Człowiek w systemie totalitarnym. Odwołując się do wybranych dzieł literatury polskiej i obcej, omów wpływ totalitaryzmu na psychikę i morale człowieka.
53.    Nostalgia jako uczucie dominujące wśród emigrantów. W utworach różnych epok znajdź i omów występowanie nostalgii.
54.    Na czym polega fenomen Fredry? Na podstawie wybranych utworów poety omów problem.
55.    „Pokrzepienie serc” i „rozdrapywanie ran” – dwie tendencje w literaturze polskiej. Omów temat na wybranych przykładach.
56.    Literatura polska wobec innych dzieł sztuki. Na wybranych przykładach omów wpływ malarstwa, muzyki i tańca na utwory literackie.
57.    Na przykładzie wybranych utworów literackich przedstaw motyw tańca i omów jego znaczenie.
58.    Poeta – kapłan, wieszcz, prorok czy „wykrzyknik ulicy”? Przedstaw różne rozstrzygnięcia tego dylematu w poezji XIX i XX wieku.
59.    Sposoby kreowania bohatera w polskim dramacie XX wieku. Omów na wybranych przykładach.
60.    Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego. Omów na wybranych przykładach literackich.
61.    Najpiękniejsze strofy o miłości w poezji kobiecej. Na podstawie wybranych utworów omów sposoby mówienia o miłości przez kobiety.
62.    Polemiki, spory, prowokacje – starcie ideałów pokoleniowych. Omów wybrane teksty literackie i publicystyczne z różnych epok odzwierciedlające to zjawisko.
63.    Świat odwróconego dekalogu. Na podstawie wybranych utworów przedstaw postawę człowieka wobec totalitaryzmu.
64.    Analizując wybrane utwory literackie przedstaw portrety młodych ludzi w różnych epokach literackich.
65.    Przywołując odpowiednie utwory przedstaw idealistów i marzycieli w literaturze polskiej.
66.    Poezja aktualna do dziś. Omów, w jaki sposób teksty Edwarda Stachury funkcjonują współcześnie w repertuarze grup muzycznych wykonujących tzw. „poezję śpiewaną”.
68.    Na podstawie analizy wybranych utworów omów wpływ władzy na postępowanie i osobowość człowieka.
69.    Porównaj portrety Żydów w utworach literackich różnych epok.
70.    Przedstaw portrety Rosjan w literaturze różnych epok.
71.    Wpływ twórczości Jana Kochanowskiego na poetów i pisarzy następnych epok. Omów temat, odwołując się do różnych przykładów literackich.
72.    Portrety ojców w literaturze. Przedstaw je na przykładzie wybranych utworów z różnych epok.
73.    Omów realizację konwencji fantasy w wybranych utworach literackich.
74.    Tacy byliśmy, tacy jesteśmy. Na podstawie wybranych utworów z różnych okresów literackich omów obyczaje naszych przodków.
75.    Przedstaw portrety diabła w literaturze różnych epok.

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1.    Różne ujęcia motywu śmierci w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy wybranych dzieł.
2.    Dzieło literackie i jego filmowa adaptacja. Przedstaw na wybranych przykładach.
3.    Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując dzieła literackie, malarskie i rzeźbiarskie.
4.    Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady.
5.    Udane i nieudane, wspaniale, przeciętne i kontrowersyjne adaptacje filmowe. Rozwiń temat, opierając się na wybranych przykładach literackich i filmowych.
6.    Sposoby kreowania arkadii w literaturze i sztuce. Przestaw na wybranych przykładach z różnych epok.
7.    Wielkie literackie i filmowe przyjaźnie. Omów na wybranych przykładach.
8.    Motywy biblijne jako temat różnych dziedzin sztuki. Przedstaw zjawisko, analizując wybrane utwory (literackie i z innych dziedzin sztuki).
9.    Literatura i malarstwo – podobieństwa i różnice w sposobie przedstawiania i komentowania świata. Przeanalizuj celowo dobrane teksty literackie i malarstwa.
10.    Słowo i muzyka. Na wybranych przykładach przedstaw funcjonowanie tych środków przekazu w sztuce.
11.    Motyw tańca w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane dzieła.
12.    Motywy mitologiczne w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane dzieła.
13.    Sztuka wobec niewyrażalnego. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Omów, analizując przykłady z kilku epok.
14.    Historia jako inspiracja literatury i malarstwa. Na podstawie wybranych dzieł omów problem.
15.    Barokowe ideały piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Omów na celowo wybranych tekstach literackich i kultury.
16.    Technika impresjonistyczna w malarstwie i literaturze – podobieństwa i różnice. Omów zagadnienie, analizując stosowne przykłady.
17.    Obrazy rewolucji w literaturze i malarstwie. Zanalizuj wybrane utwory literackie i malarskie.
18.    Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie i filmowe.
19.    Dramaty Szekspira i ich realizacje teatralne i filmowe. Omów problem konkretyzacji literackich, teatralnych i filmowych.
20.    Literatura i film wobec systemów totalitarnych. Omów na wybranych przykładach.
21.    Motyw cierpienia w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.
22.    Polska rzeczywistość drugiej połowy XX wieku odzwierciedlona w wybranych dziełach literackich, filmowych i malarstwie. Omów na wybranych przykładach.
23.    Na czym polega siła oddziaływania teatru? Rozwiń temat, odwołując się do wybranych dramatów i ich inscenizacji.
24.    Fascynacja pięknem Tatr w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach sposób prezentacji motywów tatrzańskich.
25.    Karykatura i groteska w literaturze i sztuce. Odwołując się do wybranych przykładów, zanalizuj funkcjonowanie tych form ukazywania człowieka i świata.
26.    Brzydota jako sposób wyrażania rzeczywistości. Przedstaw problem na podstawie wybranych dzieł literatury i sztuki.
27.    Przedstaw i porównaj kreacje postaci dziecka i ich funkcje w literaturze i sztuce (film, malarstwo). Odwołaj się do wybranych przykładów.
28.    Motyw „nieludzkiej ziemi” w literaturze i filmie. Rozważ na wybranych przykładach.
29.    Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Scharakteryzuj, analizując wybrane dzieła.
30.    Dzieła W. Szekspira i ich filmowe adaptacje. Przedstaw na wybranych przykładach
31.    Mity narodowe i sposób ich ukazania w tekstach kultury XIX i XX wieku. Zanalizuj i porównaj wybrane dzieła.
32.    Dramat romantyczny na scenie – różne sposoby interpretacji scenicznych. Omów i oceń wybrane inscenizacje, uwzględniając funkcjonalność zastosowanych środków wyrazu.
33.    Apokalipsa jako inspiracja dla literatury i filmu. Omów na wybranych przykładach.
34.    Kabarety literackie i ich rola w kulturze polskiej. Omów, analizując wybrane teksty, fragmenty przedstawień, założenia programowe.
35.    Model rodziny w serialu telewizyjnym. Omów na wybranych przykładach, porównując z funkcjonowaniem motywu rodziny w literaturze.
36.    Sztuka w służbie propagandy. Wskaż zastosowane w wybranych przykładach środki wyrazu oraz omów ich funkcje.
37.    Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Omów, odwołując się do analizy wybranych dzieł.
38.    Kreacja herosa w literaturze fantasy i filmach sensacyjnych. Dokonaj analizy na wybranych przykładach.
39.    Motywy biblijne w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane działa.
40.    Omów różne sposoby kreacji nastroju grozy w działach literackich i muzycznych wybranych epok kulturowych.
41.    Od Adama do Batmana. Przedstaw różne kreacje mężczyzn w literaturze i sztuce.

JĘZYK

1.    Sztuka przekonywania czy manipulacja językowa? Scharakteryzuj środki językowe wykorzystywane w reklamie.
2.    Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci z uwzględnieniem cech ujawniających ich charakter.
3.    Zanalizuj język popularnych pism kobiecych.
4.    Przysłowia i aforyzmy (sentencje) w utworach literackich; ich rola w tekście. Omów na wybranych przykładach.
5.    Język propagandy wczoraj i dzisiaj. Zanalizuj przykłady tekstów prasowych różnych tekstów publicystycznych.
6.    Język reklamy wczoraj i dzisiaj. Porównaj dawne i współczesne teksty reklamowe.
7.    Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. Zanalizuj wybrane teksty literackich.
8.    Frazeologia na usługach reklamy. Zanalizuj zgromadzone przykłady i wyciągnij wnioski.
9.    Tak mówią znani Polacy. Scharakteryzuj język dwóch – trzech przedstawicieli świata polityki, kultury lub sportu – na podstawie analizy zgromadzonego materiału.
10.    Gwara jako wyraz tożsamości (identyfikacji) regionalnej. Dokonaj analizy wybranych tekstów gwarowych, dawnych i współczesnych, literackich i mówionych.
11.    Środowiskowa odmiana język – na przykładzie języka internautów. Dokonaj analiza zgromadzonych przykładów (różnice w odniesieniu do języka ogólnego, funkcja, przenikanie do języka ogólnego, odzwierciedlenie w literaturze itp.).
12.    Zapożyczenia jako sposób bogacenia języka. Omów wpływ dwóch wybranych języków obcych na polszczyznę (np. łaciny, niemieckiego, angielskiego i in.), uwzględnij uwarunkowania kulturowe i cywilizacyjne.
13.    Parodia i pastisz. Odwołując się do wybranych tekstów, omów, w jaki sposób literatura naśladuje literaturę.
14.    Funkcje kalamburu we współczesnej poezji. Omów temat, posługując się wybranymi przykładami.
15.    Język wybranych utworów hip – hopowych. Zanalizuj wybrane przykłady.
16.    Zapożyczenia językowe. Omów problem i oceń zasadność współczesnych zapożyczeń na podstawie zgromadzonego materiału językowego.
17.    List jako gatunek literacki. Dokonaj analizy cech językowych wybranych tekstów, np. epistolografii romantycznej.
18.    Funkcje stylizacji biblijnej w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
19.    Wskaż różne środki perswazji zastosowane w wybranych (dawnych i współczesnych) tekstach publicystycznych. Rozważ ich skuteczność.
20.    Nowomowa jako przykład manipulacji językowej. Scharakteryzuj zjawisko i zilustruj je odpowiednimi przykładami z tekstów propagandowych i literackich..
21.    Język piosenek rockowych lat 80. i 90. oraz ich związek z otaczającą rzeczywistością. Omów na wybranych przykładach.
22.    Zapożyczenia jako środek bogacenia słownictwa na przestrzeni wieków. Omów zjawiska pozytywne i negatywne.
23.    Przedstaw pochodzenie wybranych nazw regionu śląskiego.
24.    Moda językowa. Dokonaj analizy wybranych przykładów ze współczesnej polszczyzny.
25.    Opisz typy i funkcje neologizmów w twórczości wybranych pisarzy i poetów współczesnych.